دژنکتور
عمدتاً از کلیدهای مینیاتوری برای حفاظت از کابل ها و اتصالات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شود. در این موارد این وسایل از تجهیزات الکتریکی در برابر افزایش حرارت نیز محافظت می نماید. در موارد خاص، در سیستم های TN، کلیدهای مینیاتوری حفاظت در برابر شوک را نیز تامین می کنند. در این موارد، این وسایل از شوک های حاصل از نقص عایق که منجر به ولتاژ لمس بسیار بالا می گردد، محافظت می نماید.
کاربرد
از کلیدهای مینیاتوری در تمام انواع سیستم های توزیع می توان استفاده نمود، در ساختمنا های مسکونی، اداری، تجاری و نیز در کاربردها صنعتی، انواع متعدد دژنکتورهای مینیاتوری و طیف وسیع لوازم جانبی آن ها (اتصالات کمکی و اتصالاتسیگنال عیب، آزاد کننده های شنت مدار بازو غیره) باعث می گردد که نیازمندی های گوناگون کابردهای متفاوت برآورده نمایند.
برای محافظت از تجهیزاتی که به مدار متصل شده اند، چهار مشخصه قطع (A,B,C,D) وجود دارد.
مشخصه قطع
مشخصه قطع A: این مشخصه به طور خاص مناسب حفاظت از ترانسفورمر در مدارات اندازیه گیری و مدارات الکتریکی با اتصالات بلند می باشد، که باید در 0.4s قطع گردند.
مشخصه قطع B: مشخصه استاندارد برای مدارات خروجی پریز ور ساختمان های مسکونی و اداری است.
مشخصه قطع C: مناسب تجهیزاتی که در آن ها جریان وصل به طور قابل ملاحظه ای بالا است، مثل لامپ ها و موتورها.
مشخصه قطع D: مناسب تجهیزات تولید کننده پالس مثل: ترانفورمرها، گیره های سلونوئیدی و خارن ها می باشد.
روش کارکرد
کلیدهای مینیاتوری برای کارکرد دستی با مکانیسم trip free (آزاد کننده حرارتی لحظه ای)، طراحی شده اند. چندین وسیله را می توان به صورت خارجی با استفاده از دستگیره ها و یا به صورت داخلی توسط آزاد کننده ها، به یکدیگر متصل کرد.
انواع
کلیدهای مینیاتوری در انواع یک، دو، سه، چهار پل و با یک هادی خنثی سوئیچ شده (تک پل+N و سه پل+N) موجود هستند.
دژنکتورهای مینیاتوری می توانند دارای جریان های نامی زیر باشند:
تجهیزات با عمق کلی 55mm، 0.3A تا 63 A
تجهیزات با عمق کلی 70mm، 40 A تا 125 A
بر اساس نوع طراحی می توان، اتصالات سیگنال خطا، آزاد کننده های شنت مدار باز و تجهیزات حفاظتی جریان باقی مانده را به این وسایل اضافه نمود.
اتصالات کمکی وضعیت دژنکتور مینیاتوری را مشخص می نماید اما توسط آن باز شدن دستی یا اتوماتیک دژنکتور مشخص نمی گردد. اتصالات سیگنال خطا مشخص کننده آن است که باز شدن کلید مینیاتوری به دلیل اضافه بار بوده است و یا اتصال کوتاه. آزاد کننده شنت مدار باز، برای باز کردن کلید مینیاتوری از راه دور به کار می رود.
اگر اتصال کمکی و اتصال سیگنال خطا به ورودی دو دویی متصل شده باشد، این سیگنال ها را در سیستم نیز می توان قرائت نمود. با استفاده از خروجی دو دویی و آزاد کننده شنت مدار باز، نیز می توان کلید را از راه دور باز کرد.
- بر اساس نوع طرح، کلیدهای مینیاتوری می توانند دارای ویژگی های زیر باشند:
- ترمینال ها در برابر تماس با انگشت و یا پشت دست، امن هستند
- ترمینال های ترکیبی برای اتصال همزمان شینه ها و هادی های تغذیه
- نمایش دهنده وضعیت جداگانه
کلیدهای مینیاتوری جریان متناوب مناسب استفاده در تمام مدارات AC و سه فاز تا ولتاژ 240/415 V می باشند و برای سیستم های DC (تک پل) این ولتاژ 60 V و در حالت دو پل ولتاژ 120 V می باشد. ولتاژ نامی کلید مینیاتوری 230/400 V AC می باشد. از کلیدهای مینیاتوری جریان معمولی نیز می توان برای 220 V DC (تک پل) و 440 V DC (دو پل) استفاده کرد.
برای جلوگیری از آسیب دیدگی عایق در وضعیت خطا، مقادری مشخصی برای حداکثر حرارت مجاز تعریف شده اند. برای عایق PVC، این مقادری عبارتند از: 70 یا 160 درجه سانتی گراد (پیوسته) حداکثر به مدت 5 s (در حالت اتصال کوتاه).
معمولاً کلیدهای مینیاتوری دارای دو المان قطع مستقل، برای حفاظت از خطوط در برابر اضافه جریان هستند. در صورت اضافه بار، المان بی متال پس از تاخیری که متناسب با شدت جریان است، قطع می شود. در وضعیت اتصال کوتاه، اگر جریان از مقدار حدی تجاوز نماید یک آزاد کننده اضافه جریان الکترومغناطیسی بلافاصله مدار را قطع می کند.
شرایط قطع جدید کلید مینیاتوری، انتخاب سطح مقطع را تسهیل کرده است. این شرایط به شرح ذیل می باشند:
شرط اول: Ib≤In≤Iz (قانون جریان نامی)
شرط دوم: I2≤1.45≤Iz (قانون جریان قطع)
به دلیل آن که با مشخصات جدید) ( In = Iz شرط دوم به طور اتوماتیک برآورده می شود، برای کلید مینیاتوری به ندرت باید رابطه In≤Iz را انتخاب گردد.
در نتیجه، جریان کلید مینیاتوری و سطح مقطع هادی ها را می توان در دمای 30 درجه سانتی گراد در جداول استاندارد یافت.
حساسیت دمای محیط
مشخصه های آزاد کننده ها هماهنگ با استانداردهای مربوطه، بر اساس دمای محیط 30 درجه سانتی گراد تعریف می شوند. در دماهای بالاتر، مشخصه های قطع در جریان های پایین تر فعال می شوندو یا تا زمانی که جریان نسبتاً زیاد نشود عمل قطع فعل نمی شود. این موضوع باید در هنگامی که کلیدهای مینیاتوری در تابلو توزیع در اتاق های بسیار گرم و یا در تابلوهای توزیع واقع در فضای آزاد مورد توجه قرار گیرد.
درجه حفاظت
به دلیل آن که غالباً کلیدهای مینیاتوری درون تابلوهای توزیع نصب می شوند، درجه حفاظت آن ها باید نیازمندی های نوع اتاق مورد نظر را فراهم کند. کلیدهای بدون جداره با پوشش مناسب ترمینال ها، دارای درجه حفاظت IP 30 هستند.
نصب
روش نصب فشاری کلیدهای مینیاتوری، امکان نصب ساده آن ها را روی ریل های DIN با عرض 45 mm فراهم می کند. بعضی نیز توسط پیچ بر روی صفحات نصب، مونتاژ می شوند.
علاوه بر دقت مشخصه های قطع کلید مینیاتوری، ویژگی مهم دیگر آن ها در ظرفیت شکست آن ها می باشد. ظرفیت شکست نامی به سه گروه تفکیک شده است، که مشخص کننده سطح جریان اتصال کوتاهی است که می تواند توسط کلید قطع شود.
سلکتیویته
سلکتیویته به معنای قطع شدن وسیله حفاظتی نزدیک تر به محل نقص در مسیر جریان در مواقع خطا، می باشد. در نتیجه عبور توان در مدارات موازی همچنان برقرار خواهد بود. این موضوع قابل ذکر است که قابلیت محدود کنندگی بسیار موثر کلیدهای مینیاتوری بر سلکتیویته زیاد کلید مینیاتوری نسبت به اتصال سری فیوز، تاثیر می گذارد.
