در این مقاله به صورت کاملاً پایه ای، نگاهی به ساختار فیوزها داشته ایم تا بعد از آشنایی با این مفاهیم بتوانید درک بهتر و راحت تری از ساختار انواع کلیدهای کامپکت و نحوه ی تشکیل و تجمیع آن ها در تابلوهای برق داشته باشید. امیدواریم که برای شما عزیزان مفید واقع شود.
سیستم های فیوز
فیوزها تجهیزات با کیفیت بالایی هستند که علی رغم اندازه کوچکشان قادر به حذف بزرگترین جریان اتصال کوتاه به طور موثر می باشند. به این دلیل از آن ها در حفاظت خطوط و کابل ها در برابر اثرات ناخواسته حرارنی و دینامیک استفاده می گردد و بر اساس انواع گوناگون عملکرد و شرایط کاری متفاوت، باید از سطح ایمنی بالا و نیز تلفات پایین، نسبت های سلکتیویته بهینه، عمر بالا و توان محدود کنندگی جریان بالایی برخوردار باشند.
انواع فیوزها
تقسیم بندی فیوزها بر اساس ناحیه کاربرد و طراحی صورت می پذیرد که به طور کلی، فیوزها به دو دسته ی فشاری (Plug-in) و پیچی تقسیم می شوند. فیوزهای فشاری برای کاربد توسط پرسنل تعلیم دیده ساخته شده اند و دارای هیچگونه حفاظت در برابر شوک و یا پلاریزاسیون جریان نامی نمی باشند. البته پوشش های عایق و دیواره های حفاظتی برای تعداد زیادی از سیستم های فیوز فشاری موجود می باشد.
پرسنل تعلیم ندیده می توانند از فیوزهای سیستم پیچی استفاده نمایند که دارای حفاظت در برابر شوک و پلاریزاسیون جریان نامی می باشد.
فیوزهای فشاری (فشار ضعیف، با ظرفیت شکست بالا)
فیوزهای فشاری که شاید با نام I.v.h.b.c نیز یاد شوند، شامل پایه فیوز و رشته فیوز می باسند که توسط دستگیره بر روی پایه فیوز نصب می گردد. در صورتی که پایه فیوز دارای لولا باشد، نیازی به دستگیره ی فیوز نخواهد بود. در فیوزهای قطع کلیدی نیز برای نگاه داشتن و نصب رشته فیوز از پایه فیوز استفاده می گردد. در بعضی مواقع به جای پایه فیوز می توان از بلوک فیوز، فیوزهای از نوع قطع کننده های کلیدی و یا فیوز از نوع قطع کننده علی موتوردار استفاده کرد. پایه فیوزهای فشاری با استفاده از پیچ نصب می شود. البته بعضی از انواع فیوزها را می توان بر روی ریل های DIN نصب کرد. برخی دیگر را نیز می توان بر روی شین نصب کرد.
رشته فیوزهای فشاری با دستگیره های عایق شده و یا بدون عایق دارای نمایش دهنده ی وضعیت رشته فیوز می باشند، به طوری که به وضوح می توان قطع شدن فیوز در اثر اضافه جریان و یا جریان اتصال کوتاه را، تشخیص داد.
نمایش دهنده را می توان در جلو و یا انتهای بدنه ی فیوز نصب نمود. رشته های این نوع فیوز با نمایش دهنده ترکیبی که شامل نمایش جلویی و مرکزی است، عمل خواندن را تسهیل می نماید. این دو نوع نمایش دهنده در خارج از کارتریج سرامیکی به یکدیگر متصل می گردند. این عمل باعث شده است که ایجاد سوراخ بر روی کارتریج سرامیکی که منجر به پایداری کمتر از آن می گردد، ضروری نباشد. دستگیره ی فیوز را می توان با یا بدون دستکش چرمی به کار برد.
اندازه ها
فیوزهای فشاری برای حفاظت از کابل ها و حفاظت خط در هشت اندازه (4a, 4, 3, 2, 1, 0, 00, 000) برای جریان های نامی بین 2A و 1250A با ولتاژ نامی 500 V AC و برای جریان های نامی بین 2A و 500A در ولتاژ نامی 690 V AC نیز در پنج اندازه (3, 2, 1, 00, 000) موجود می باشند.
جریان نامی این اندازه ها هم پوشانی دارد. این مطلب باعث طراحی آسان و امکان توسعه آتی تاسیسات به صورت ساده می شود. به عنوان مثال اندازه 000/00 رشته فیوز فشاری با ولتاژ کمتر از 250 V DC و اندازه 0 تا 4a رشته فیوز فشاری با ولتاژ کمتر از 440 V DC در تاسیسات ولتاژ مستقیم مناسب می باشد.
فیوزهای پیچی
یکی از انواع فیوزهای پیچی، فیوز نوع D یا DIAZED می باشد که شامل یک پایه فیوز یک پایه فیوز، حفاظ در برابر شوک، قطعه مغزی، رشته فیوز و محفظه پیچی می باشد. رشته فیوز این نوع فیوز به همراه محفظه به پایه فیوز پیچ می شود. قطعه مغزی می تواند شکل پیچ آداپتور و یا در مورد فیوزهای D با روش نصب باس بهصورت حلقه آداپتور باشد. این قطعه حفاظت پلاریزه جریان نامی را برای رشته فیوز مشخص شده در مرحله طراحی پروژه انجام می دهد.
پایه فیوزهای D، براساس نوع به روش پیچی، نصب فشاری بر روی ریل های DIN (با عرض 35 میلی متر) و یا به روش نصب بر روی باس بار، نصب می شوند.
پایه فیوز به گونه ای طراحی شده است که نگهدارنده قطعه مغزی باشد، که بر حسب جریان نامی دارای قطرهای گوناگون می باشد و تضمین کننده پلاریزاسیون جریان نامی است. منظور از عبارت پلاریزاسیون جریان نامی آن است که امکان استفاده از رشته فیوز با جریانی بالاتر از جریان نامی مشخص شده وجود ندارد. نتیجتاً از خطوط و کابل به طور موثری در برابر اضافه بار محافظت خواهد شد.
به هر جریان نامی یک رنگ نسبت داده می شود، به طوری که به سرعت قابل شناسایی باشد. قطعه مغزی و نمایش دهنده رشته فیوز مربوطه هر دو، یک رنگ را نشان می دهند.
اندازه ها
فیوزهای DIAZED برای محافظت از خطوط و کابل ها در جریان های نامی بین 2A و 100A تحت ولتاژ 500 V AC و در چهار اندازه عرضه شده اند (D IV, D III, D II, NDZ) و یک اندازه D III برای جریان های بین 2A و 63A تحت ولتاژ 690 V AC یا 600 V DC موجود است. اگرچه شدت جریان های نامی اندازه ها دارای هم پوشانی نیستند، اما از واشر می توان برای استفاده مثلاً از فیوز D III DIAZED به جای رشته فیوز اندازه D II استفاده کرد.
اندازه NDZ با رشته E16 برای جریان های نامی بین 2A تا 25A تحت ولتاژ 500 V AC/DC یک استثنا می باشد.
